Waarom calorieën tellen, of op macro's focussen, NIET bijdraagt aan jouw gezondheid.

7 mei
5 minuten om te lezen

Je eet gezond. Of dat denk je toch. Je kiest mager vlees, laat de suiker staan, telt misschien zelfs je eiwitten of calorieën. En toch voel je je moe. Je vertering hapert. Je hormonen zijn uit balans. Je hebt cravings, of ontstekingsklachten die maar blijven aanslepen.

Wat als ik je vertel dat één van de meest bepalende factoren voor je gezondheid zelden benoemd wordt door de gemiddelde voedingscoach?

IS JOUW VOEDING ZUURVORMEND OF BASEVORMEND ?

Niet de smaak. Niet de kcal. Niet het vetgehalte.

Maar: welk effect heeft je voeding op het interne milieu van je lichaam?

Dit is de vergeten factor: het zuur-base-evenwicht !

In de natuurgeneeskunde wordt er al decennialang gewerkt met het principe van het zuur-base-evenwicht.

Al je cellen en organen functioneren optimaal binnen een bepaalde pH-waarde, die licht basisch hoort te zijn (ongeveer 7,35-7,45). Wanneer die balans verstoord raakt, daalt de pH-waarde richting zuur. Dit noemen we verzuring.

Om die verzuring tegen te gaan, gebruikt je lichaam verschillende buffersystemen, zoals het bicarbonaatsysteem in het bloed, de ademhaling via de longen (CO2-uitstoot), en de uitscheiding via de nieren.

Maar bij aanhoudende belasting, bijvoorbeeld door stress, bewerkte voeding, een overmaat aan dierlijke producten of een tekort aan base-vormende voeding, raken deze buffersystemen overbelast of uitgeput. Dan stapelen de zure restproducten zich op in het bindweefsel en ontstaan er klachten.

Waarom is dit zo belangrijk?

Verzuring ligt aan de basis van veel moderne klachten:

Chronische vermoeidheid
Spier- en gewrichtsklachten : trage recuperatie, gezwollen gewrichten, stijfheid, ...
Spijsverteringsproblemen : maagzuurproblemen, winderigheid, constipatie, krampen
Huidproblemen : eczeem, psoriasis, rosacea, ...
Verminderde weerstand : snel ziek, auto-immuniteitsklachten, ...
Hormonale verstoringen : PMS, moodswings, cravings, PCOS, ...
Slaapproblemen

Wat is zuurvormende en wat is basevormende voeding?

Zuur- of basevormend gaat niet over smaak, maar over het effect na de vertering.

Zuurvormende voeding of producten zijn:
- eiwitrijk (zoals vlees, vis, kaas, noten, eieren)
- koffie, frisdrank, alcohol
- bewerkt (zoals brood, cornflakes, cruesli, koeken, kant-en-klaar, fastfood, shakes)
- rijk aan verzadigde vetten of suikers
- arm aan water en mineralen
  → Deze voeding vraagt veel van het lichaam om af te breken en laat zure reststoffen achter.

Eiwitrijke voeding = zuurvormende voeding

Basevormende voeding zijn: bijvoorbeeld groenten, fruit, kiemen, kruiden, aardappelen, citroen (zuur van smaak maar basevormend qua effect)
- rijk aan water en levenskracht
- van plantaardige oorsprong
- bevat veel mineralen zoals magnesium, calcium en kalium (denk aan groenten, fruit, kiemen, kruiden)
- bevat natuurlijke vezels
  → Deze voeding ondersteunt de afvoer van zuren en helpt het lichaam in balans te blijven.

De fout die veel mensen (en ook coaches/therapeuten) maken, is dat ze blijven hangen in macro's: eiwitten, vetten, koolhydraten.

Maar gezonde voeding is geen rekensom. Het gaat over hoe je voeding je lichaam intern beïnvloedt.

MEER EIWITTEN - MEER VERZURING?

Tegenwoordig hoor je overal dat je meer eiwitten moet eten. Voor je spieren, je verzadiging, je metabolisme, om veroudering tegen te gaan...

Zeker bij vrouwen is het "hoge eiwitdieet" een ware hype geworden.

Maar waar niemand rekening mee houdt is dat eiwitten zijn zeer sterk zuurvormend zijn. Vooral dierlijke eiwitten zoals vlees, kaas en eiwitshakes (whey of caseïne). Ze zorgen voor een toename van zure afvalstoffen zoals zwavel- en fosforverbindingen, die het lichaam moeten neutraliseren en uitscheiden. Als dat niet lukt of bij een overmaat dan slaan deze zuren zich op in je weefsels, gewrichten of huid. Denk aan spierpijn, acné, stijve gewrichten, vermoeidheid en zelfs osteoporose.

Ook plantaardige eiwitpoeders zijn niet per definitie basevormend. Het is de totale balans van je voeding die telt. Meer eiwitten eten zonder voldoende water, fruit en groenten, beweging = meer verzuring.

Wil je toch eiwitrijk eten? Zorg voor een ruime hoeveelheid basevormende voeding als tegengewicht. Bijvoorbeeld: een eiwitrijke lunch combineer je met een grote portie gestoomde of rauwe groenten.

Dit betekent niet dat je nooit meer bewerkte voeding mag eten of een koffie mag drinken. Het gaat over de verhouding.

De 70-30 regel als haalbare balans

Een volledige omschakeling naar 100% basevormend is onrealistisch, niet noodzakelijk én niet gezond!

Binnen de natuurgeneeskunde hanteren we vaak de 70-30 of 80-20 regel als richtlijn voor zuur-basebalans. Dat betekent dat 70% van je voeding basevormend zou moeten zijn, en 30% mag zuurvormend zijn. Dit biedt ruimte voor variatie en is haalbaar voor de meeste mensen.

Maar in de praktijk ligt die verhouding bij veel mensen eerder rond de 40% basevormend tegenover 60% of meer zuurvormend. Denk aan een standaard dag met koffie, brood, vleeswaren, weinig groenten en veel bewerkte producten – zelfs als het "gezond" lijkt.

WAAROM CALORIËEN TELLEN OF EIWITTEN NIET ALLES ZEGGEN

Plant based gehakt bijvoorbeeld. Vaak aangeraden als "gezonde bron van eiwitten". Maar dit zogenaamde gezond gehakt is:

bewerkt (vaak een derivaat van soja)
vol additieven
sterk verzurend
een veel voorkomende combinatie met brood, saus of kaas → nog meer verzurend
Dit soort voedingsproduct werkt verstorend op je energieniveau, immuunsysteem en hormonaal evenwicht.

De voedingsindustrie en dieetwereld blijven focussen op calorieën, maar die zeggen eigenlijk vrij weinig over wat voeding doet in je lichaam.

Vanuit een natuurgeneeskundig en zuur-base perspectief weegt de kwaliteit van de voeding, de werking in je stofwisseling en of het verzurend of basevormend is, veel zwaarder door.

Vergelijk bijvoorbeeld 500 kcal uit een maaltijd met wit brood, kaas en frisdrank

versus 500 kcal uit een maaltijd met gestoomde groenten, quinoa, olijfolie en verse kruiden.

Beide leveren evenveel energie, maar de eerste is sterk zuurvormend, arm aan mineralen en belastend voor je organen. De tweede is rijk aan water, vezels en mineralen, ondersteunt je ontgifting en helpt je lichaam in balans te blijven.

Het lichaam registreert geen 'calorieën' – het registreert belasting en ondersteuning.

Daarom kan je caloriearm eten, veel gewicht verliezen, en je toch vermoeid, prikkelbaar of hormonaal uit balans voelen.

Gezonde voeding is dus geen optelsom van voedingsstoffen en of calorieën. Gezonde voeding is de balans tussen de base-en zuurvormende voeding.

Wat kan jij doen?

Vul je bord voor minstens de helft met (rauwe) groenten
Kies vaker voor natuurlijke en onbewerkte voeding en ingrediënten
Vermijd combinaties van meerdere zuurvormende voeding tegelijk (bijv. vlees + kaas + brood)
Voeg dagelijks verse kruiden en rauwe groene groenten toe
Doe 2x per jaar een ontzuringskuur (onder begeleiding)
Adem bewust en diep om CO2 te helpen afvoeren, tip: ga na de maaltijd een korte wandeling doen.
Dagelijkse beweging (waarbij de hartslag lichtjes stijgt en je net begint te zweten) , denk bijvoorbeeld aan snel wandelen.
Zorg voor voldoende aantal uren slaap.
Ondersteun je nieren met voldoende plat water te drinken.